Meaning of Veda

Meaning of Veda

वेद शब्द के अर्थ 

वेदों को ‘वेद’ क्यों कहा जाता है? ‘वेद’ शब्द ‘विद्’ धातु से ‘घञ्’ अथवा ‘अच्’ प्रत्यय होकर निष्पन्न होता है। पाणिनीय धातुपाठ में पाँच भिन्न-भिन्न धातुएँ विद् नाम से पढ़ी गयी हैं।

 

१) ‘विद् सत्तायाम्’ (विदँ सत्तायाम्, विद्यते)। इस धातु का अर्थ है ‘होना’। ‘विद्यमान’ (=अस्तित्ववान्) और ‘अविद्यमान’ (=अस्तित्वहीन) शब्द इसी धातु से निष्पन्न हैं। ‘नन्दिग्रहिपचादिभ्यो ल्युणिन्यचः’ (३.१.१३४) सूत्र से कर्ता अर्थ में पचाद्यच् प्रत्यय मानकर ‘विद्यते नित्यम् इति वेदः’ ऐसे व्युत्पत्ति समझनी चाहिये। अर्थात् वेद वह है जो निरन्तर विद्यमान है। वेद अपौरुषेय माने जाते हैं, अत एव वे निरन्तर विद्यमान हैं।

 

२) ‘विद् ज्ञाने’ (विदँ ज्ञाने, वेत्ति)। इस धातु का अर्थ है ‘जानना’। ‘विद्वान्’ (=जाननेवाला) शब्द इसी धातु से निष्पन्न है। ‘अकर्तरि च कारके संज्ञायाम्’ (३.३.१९) इस सूत्र से करण अर्थ में ‘घञ्’ प्रत्यय मानकर ‘वेत्ति अनेन इति वेदः’ ऐसी व्युत्पत्ति समझनी चाहिये। अर्थात् वेद ब्रह्मज्ञान का साधन है।

 

३) ‘विद् लाभे’ (विदॢँ लाभे, विन्दति), इस धातु का अर्थ है प्राप्त करना। ‘गोविन्द’ (=गौओं को प्राप्त करनेवाला अर्थात् श्रीकृष्ण) शब्द इसी धातु से निष्पन्न है। ‘अकर्तरि च कारके संज्ञायाम्’ (३.३.१९) इस सूत्र से करण अर्थ में ‘घञ्’ प्रत्यय मानकर ‘विन्दति अनेन इति वेदः’ ऐसी व्युत्पत्ति समझनी चाहिये। अर्थात् वेद मुक्तिप्राप्ति का साधन है।

 

४) ‘विद् विचारणे’ (विदँ विचारणे, विन्ते), इस धातु का अर्थ है ‘विचार करना’। पुनः ‘अकर्तरि च कारके संज्ञायाम्’ (३.३.१९) इस सूत्र से करण अथवा अधिकरण अर्थ में ‘घञ्’ प्रत्यय मानकर ‘विन्ते अनेन अस्मिन् वा इति वेदः’ ऐसी व्युत्पत्ति समझनी चाहिये। अर्थात् वेद विचार का साधन है और वेद ब्रह्मविचार का आधार है।

 

५) ‘विद् चेतनाख्याननिवासेषु’ (विदँ चेतनाख्याननिवासेषु, वेदयति-ते), इस धातु के तीन अर्थ हैं, ‘जानना’, ‘व्याख्यान करना’, और ‘रहना’। इस पक्ष में भी ‘अकर्तरि च कारके संज्ञायाम्’ (३.३.१९) इस सूत्र से करण या अधिकरण अर्थ में ‘घञ्’ प्रत्यय मानकर ‘वेदयति अनेन अस्मिन् वा इति वेदः’ ऐसी व्युत्पत्ति समझनी चाहिये। अर्थात् वेद ब्रह्मज्ञान और ब्रह्मव्याख्यान का साधन है और ब्रह्म तथा विद्या के निवास का आधार है।

Hanuman Ji is not a Monkey.

Hanuman Ji is not a Monkey. 

આપ સૌને હનુમાન જયંતીની શુભ કામના…..આજે એક દુખ પણ છે કે હનુમાનજી જેવા મહાન બુદ્ધિનિષ્ઠ ભક્તને આજે પણ સમાજમાં ઘણા લોકો “વાંદરો” જ સમજે છે….જો તમને હનુમાનજી પ્રત્યે દિલમાં થોડી પણ શ્રદ્ધા હોય તો બે મીનીટ કાઢીને આ વાત વાંચો અને બુદ્ધિગમ્ય લાગે તો મિત્રોમાં શેર કરો :

“હનુમાનજી ‘વાંદરો’ નથી” :

================

રામાયણમાં ‘વાનર’ શબ્દ છે એનું આપણે કરી નાંખ્યું, ‘વાંદરો’. ‘वा नर’ એટલે કે ‘નર અથવા’. આ જાતિની વર્તણૂંક એટલી ચંચળ હોય છે કે આપણને એના નર હોવા અંગે શંકા જાય. 

‘વાનર’ એટલે વાંદરો નહિ.

 પૃથ્વી પર અનેક માનવ જાતિઓ વસવાટ કરે છે, જેમાં વાનરની સાથે ‘સર્પ’, ‘નાગ’ વગેરે જાતિનો પણ સમાવેશ થાય છે. 

ઈંદ્રપ્રસ્થ વસાવવા માટે પાંડવોને ખાંડવવન બાળવાની જરુર જણાઈ ત્યારે ત્યાં નાગ જાતિની વસતી રહેતી હતી. અનેક વાર સૂચના આપવા છતાં નાગ લોકોએ વસાહત ખાલી ન કરી આપી ત્યારે વન બાળીને નાગ જાતિનો સફાયો કર્યો છે. 

આપણે જાણીએ છીએ કે ત્યારથી નાગ લોકો પાંડવો પર વેર વાળવા તત્પર રહ્યા છે અને અભિમન્યુના દીકરા પરીક્ષિતને માર્યો ત્યારે તેઓનું વેર શાંત થયું છે.

ખરેખર તો હનુમાન બુદ્ધિમતામ વરિષ્ઠમ છે. 

આપણાં પૂર્વજ વાંદરા હતા એ કલ્પના બોગસ સાબિત થઈ છે. 

વળી અંગ્રેજોએ આપેલી વિકાસની કલ્પના કે વિકાસ સીધી લીટીમાં ‘ફ્રોમ બોટમ ટુ ટોપ’ થાય છે એ વાત પણ બહુ મોટો ભ્રમ છે. 

આપણે પ્રથમ જંગલી હતા અને હવે સુધર્યા છીએ એવું નથી. 

પરંતુ સૃષ્ટિની ગતિ ચક્રાકાર છે અર્થાત ક્યારેક સંસ્કૃતિનો સુવર્ણકાળ હોય છે તો ક્યારેક એનો અધ:પતિત કાળ પણ આવે છે. 

આવું હોય ત્યારે સમસ્ત માનવ જાતિને વાંદરાની અનુગામી અને હનુમાનને વાંદરો ચીતરીને આપણે તેઓનો અક્ષમ્ય અપરાધ કરી રહ્યા છીએ. 

મને એ વાતનો આનંદ છે કે મારા ઘર પાસે ભીડભંજનમારુતિનું મંદિર છે જેમાં હનુમાનજી માનવચહેરાવાળા છે.

હનુમાનજીને આપણે પવનપુત્ર કહીએ છીએ. 

તેઓ રુદ્ર અવતાર તરીકે પણ જાણીતા છે. 

કોઈ વાંદરો ગમે તેટલો વિકાસ કરી લે એ માણસ નથી બની શકતો. 

વાયુપુત્ર જેવા દેવ બનવાનો તો સવાલ જ પેદા નથી થતો. 

આ બાબતની સ્પષ્ટતા આપણા ધર્મગુરુઓ કરતા નથી તેથી અમેરિકા-ઈંગલેંડમાં ભણતા આપણા બાળકોને ખુબ તકલીફ પડે છે. 

‘મંકી ગોડ’ કહીને હનુમાનજીનું તેમજ ‘એલીફંટ ગોડ’ કહીને ગણેશજીનું અપમાન કરીને વિધર્મીઓ ડગલે ને પગલે હિંદુઓની લાગણીઓ દુભાવી રહ્યા છે ત્યારે આ મુદ્દે બૌદ્ધિક સ્પષ્ટતા થઈ જાય એ ઘણું જરુરી છે. 

કોઈ ક્રાંતિકારી ધર્મગુરુએ હનુમાનજીની એવી મૂર્તિની પ્રાણપ્રતિષ્ઠા કરવી જોઈએ કે જેને જોઈને લાગે કે ‘આ હનુમાનજી ખરેખર ‘બુદ્ધિમતામ વરિષ્ઠમ’ છે.’

બુદ્ધિમતામ વરિષ્ઠમ કેવી રીતે ??

==================

લંકા પર હુમલો કરવાનું નક્કી થઈ ચૂક્યું છે. છેલ્લી ઘડીની તૈયારીઓ ચાલે છે. રહસ્યમયી યોજનાઓને આકાર આપવા બન્ને પક્ષો તલપાપડ થઈ રહ્યા છે. 

ત્યારે શત્રુપક્ષમાંથી કોઈ દૂત કે સૈનિક નહિ પણ ખુદ રાવણનો ભાઈ વિરોધી પક્ષને મળવા આવી રહ્યો છે. શા માટે? 

ટોચની ઉત્તેજના સર્જાઈ છે. એને રસ્તામાં જ મારી નાંખવો કે એ શું કરે છે એ જોવું? 

વિભીષણ આવીને કહે છે કે પોતે રામના પક્ષમાં જોડાવા આવ્યો છે. છેલ્લી ઘડીએ કોણ એની વાત પર વિશ્વાસ કરે? 

અત્યાર સુધી રાવણના પક્ષે શા માટે રહ્યો? 

ભાઈનો પક્ષ છોડવામાં શું સ્વાર્થ છે એનો? 

શત્રુપક્ષની ગુપ્ત બાબતો જાણવા પણ એ આવી શક્યો હોઈ શકે! 

વિભીષણ દગો નહિ દે એની શું ખાતરી? 

એવું પણ બને કે ઉતાવળમાં આગંતુકને મારી નાંખવામાં આવે તો શત્રુપક્ષની નબળાઈઓ જાણવાની રહી જાય. શું કરવું? 

રામ નિશ્ચિંત હતા. 

કારણ બુદ્ધિમતામ વરિષ્ઠમ તેઓની સેવામાં હાજર હતા.

રામના પક્ષે અનેક મતો વિભીષણનાં આગમનથી ઉપસ્થિત થયા હતા. કોઈ એક ભૂલ થઈ કે ખેલ ખલાસ. ગણતરીઓ ખોટી પડે તો વિશ્વભરમાં જામેલી પ્રતિષ્ઠા પળભરમાં ખતમ થઈ જાય. 

રામે હનુમાનજીને યાદ કર્યા છે. “હનુમાન, આવ અને વિભીષણને જો. કહે, આપણે શું કરવું?” 

હનુમાનજી ફેસ રિડિંગમાં એક્સપર્ટ હતા. હૃદયના ભાવો ચહેરા પર તેમજ આંખોમાં દેખાયા વિના રહેતા નથી. 

કોઈ લાખ ચાલાકી કરે ચહેરાના ભાવોને છુપાવાની, એ ભલભલાંની આંખમાં ધૂળ નાંખી શકે પરંતુ હનુમાનજી આગળ એની ચાલાકી ચાલી શકે નહિ, એવું રામ જાણતા હતા. 

પછીનો ઈતિહાસ આપણે જાણીએ છીએ. કોઈ કહે, કે “એમાં શું? 

હનુમાનજી લંકામાં ગયા હતા અને વિભીષણના ઘરે તુલસીક્યારો તેમજ ધાર્મિક ચિહ્નો જોયા હતા.” 

થોડું વિચારો: 

ભારત પાકીસ્તાન પર ચડાઈ કરવાનું હોય ત્યારે પાકીસ્તાનનો કોઈ હિંદુ મંદિરનો પુજારી છેલ્લી ઘડીએ ભારતની મદદે આવે તો ભારતીય સેના અધિકારી એની વાત પર વિશ્વાસ કરી લે?

 તો પછી રાજાના ભાઈ પર વિશ્વાસનો તો કોઈ પ્રશ્ન જ નથી.

એ જ રીતે વનવાસ પૂર્ણ થતાં રામ પોતાનાં આગમનનાં સમાચાર ભરતને આપવા હનુમાનને મોકલે છે. જેથી ભરતના ચહેરા પર ગમા-અણગમાનાં ભાવ વાંચીને અયોધ્યા જવું કે પાછા ફરી જવું એ રામ નક્કી કરી શકે. 

રામ હનુમાનને બોલાવે ત્યારે, 

‘હે પ્રાજ્ઞ’, ‘હે ધીર’, ‘હે વીર’, ‘હે રાજનીતિનિપુણ’ વગેરે સંબોધન કરે છે. 

હનુમાન માનસશાસ્ત્ર, રાજનીતિ, સાહિત્ય, તત્વજ્ઞાન વગેરે શાસ્ત્રોના જ્ઞાતા તેમજ અગિયારમાં વ્યાકરણકાર હતા. 

વાલીને માર્યા બાદ સુગ્રીવને ગાદી મળે છે ત્યારે અંગદ રાજ્યના ભાગલા પાડવાનું નક્કી કરે છે ત્યારે હનુમાનની અક્કલ તેમજ મુત્સદ્દીગીરીથી અંગદ માની જાય છે એટલું જ નહિ પણ રાજ્યનો એકનિષ્ઠ સેવક બનીને જીવનપર્યંત કાર્ય કરે છે.

 આ બાબતો હનુમાનજીને બુદ્ધિમતામ વરિષ્ઠમ સાબિત કરે છે. 

આપણે વાંદરાને વાંદરો રહેવા દઈએ અને હનુમાનજીને વિશ્વમાં સાચી પ્રતિષ્ઠા અપાવવા કટિબદ્ધ થઈએ.

જય શ્રી રામ……………જય શ્રી રામ………..

Birth Time of Lord Shree Ram or Raam

(11 लाख, 96 हजार, 116 वर्ष) श्री राम को उत्पन्न हुए हो गए हैं।

NA KE [NOT] 18 MILLION 

ram ka kaal ganana chaheye bhai abhi tak ka–balmiki ramayan ka

श्री राम

 को उत्पन्न हुए हो गए हैं।

मर्यादा पुरुषोत्तम श्री राम का जन्मकाल –

वेटिकन चाटुकार अज्ञानी पाश्चात्य इतिहासकारों का खंडन

नमस्ते मित्रो,

हमारे भारतवर्ष में अनेको अनेक महापुरुष, ज्ञानी, विद्वान, पराकर्मी राजा महाराजा उत्पन्न होते आये हैं, ये मिटटी कभी वीरो से खाली नहीं रही, कालांतर में भी पृथ्वी राज चौहान, महाराणा प्रताप, भगत सिंह, चंद्रशेखर आजाद सरीखे वीर योद्धा इसी पावन पवित्र मिटटी की गोद से उत्पन्न हुए हैं।

जहाँ तक समझता हु कालांतर में उत्पन्न हुए ये वीर और इनके माता-पिता ने भी किसी न किसी महापुरुष को आदर्श मानकर – इन वीरो में उस महापुरष के संस्कार भरे होंगे। और इस देश भारत के लिए अनेको महापुरषो के आदर्श उपस्थित रहे हैं, सभी महापुरषो के समय पर विचित्र परिस्थितिया रही जिनको उन्होंने उचित रीति से हल किया। जैसे महाभारत काल में योगेश्वर कृष्ण ने शांति बहाल करने की पूर्ण कोशिश की मगर जब धर्म की हानि होते देखि तो युद्ध में पांडवो को विजय दिलवाई। महाराणा प्रताप ने चित्तोड़ की आन बान शान के लिए पूरी जिंदगी संघर्ष किया। ऋषि दयानंद ने देखा देश की हालत बहुत विकट है, आर्य जाती अधम और पाखंड में फंस चुकी थी, भारत गुलामी से त्रस्त था ऐसे में ऋषि ने “स्वराज्य” का बिगुल बजाया। भगत सिंह, आजाद, बिस्मिल अशफ़ाक़ुल्ला खान सरीखे अनेको वीर इस स्वतंत्रता रुपी यज्ञ में अपनी आहुति देने आये।

आखिर ऐसा क्या था जो इन सभी महापुरषो को एक प्रेरणा देता था ?

वो था हमारे इतिहास में उत्पन्न हुए गौरवशाली आदर्श मानव जिन्होंने हमारे भविष्य के लिए अपना वर्त्तमान दांव पर लगाया। वो आज हमारे आदर्श हैं।

ऐसे ही एक महापुरुष के जन्मकाल के समय पर जो लाखो वर्षो से भारतीय जनमानस ही नहीं अपितु दुनिया के सभी मनुष्यो के लिए एक आदर्श रहा है, एक ऐसा मनुष्य जो पुत्र, पति, भाई, मित्र यहाँ तक की एक शत्रु के लिए भी आदर्श बन गया। आज हम ऐसे आदर्श श्री राम के जन्म काल गणना पर विचार करेंगे।

हमारे मर्यादापुरुषोत्तम श्री राम। इनके जन्म काल के विषय में अनेक भ्रांतियां हैं। 

कुछ अंग्रेजी इतिहासकार हमारे सच्चे इतिहास को अपनी वेटिकन चाटुकारिता हेतु नकारते हैं, झूठे तथ्य और बेबुनियाद आधार पर हमारी आस्था पर चोट करते हैं, वामपंथी भी ऐसी ही विकृत मानसिकता से युक्त हैं, वो भी नहीं चाहते की यहाँ का हिन्दू समाज (आर्य जाती) अपने सच्चे इतिहास को जाने, इसीलिए मनमाने और झूठे कुतर्को से झूठ का प्रचार कर हिन्दुओ के मन में भ्रांतियां उत्पन्न करते हैं, नतीजा हिन्दू समाज अपने सत्य इतिहास से दूर होता जाता है। 

आज हम इसी विषय पर कुछ विवेचना करेंगे –

देखिये हमारे पास हमारे इतिहास से जुड़े अनेक तथ्य और ऐतिहासिक ग्रन्थ मौजूद हैं, जो हमारी इतिहास की धरोहर है, कुछ अपवाद जैसे प्रक्षेप हिस्से को छोड़ देवे, तो जो सत्य सिद्धांत हो वो मानने योग्य है चाहे किसी भी पुस्तक में मौजूद हो – जब श्री राम का जन्म काल जानने का प्रयत्न करते हैं तो सबसे पहले हम वाल्मीकि रामायण को प्रमाण मानते हैं आइये देखे वहां क्या लिखा है –

ततो यज्ञे समाप्ते तु ऋतुनां षठ समत्ययुः। 

ततश्च द्वादशे मासे चैत्रं नावमिके तिथौ।। 

नक्षत्रोऽदितिदैवत्ये स्वोच्चसंस्थेषु पंच्चसु। 

ग्रहेषु कर्कट लग्ने वाक्पताविन्दुना सह।। 

कौशल्याजनमद् रामं दिव्य लक्षणं संयुतम्।

लोहिताक्षं महाबाहु रक्तोष्ठम् दुन्दुभिस्वनम्।।

प्रोद्यमाने जगन्न्ााथं सर्व लोक नमस्कृतम। 

(वा. रा. – बालकाण्ड, सर्ग ७, श्लोक १-३)

यज्ञ की समाप्ति के पश्चात् 6 ऋतुएं बीत गईं, तब बारहवें मास चैत्र के शुक्ल पक्ष की नवमी तिथि को पुनर्वसु नक्षत्र एवं कर्क लग्न में कौशल्या देवी ने दिव्य लक्षणों से युक्त श्रीराम को जन्म दिया। उस समय पांच ग्रह अपने-अपने उच्च स्थानों पर विद्यमान थे।

ऋषि वाल्मीकि ने अपनी रामायण में इस प्रकार की ग्रह स्थिति में श्री राम के जन्म का उल्लेख किया है –

सूर्य, मंगल, शनि, बृहस्पति, शुक्र ग्रह मेष मकर तुला कर्क मीन में थे। चैत्र के शुक्ल पक्ष की नवमी तिथि श्री राम की जन्मतिथि होने से अब रामनवमी के नाम से प्रसिद्ध है।

महाभारत से प्रमाण :

महाभारत के अनुसार त्रेता और द्वापर के संधिकाल में श्री राम का जन्म हुआ था।

संध्येश समनुप्राप्ते त्रेतायां द्वापरस्य च। 

अहं दशरथी रामो भविष्यामि जगत्पतिः।। 

(महाभारत शान्तिपव-339/85)

ये श्लोक मिलावटी लगता है लेकिन इतना जरूर है की जो यहाँ त्रेता और द्वापर के संधि काल की बात हो रही है – उसमे सत्यता जरूर प्रतीत होती है क्योंकि इसी संधि का ऐसा ही समय आंकलन वायु महापुराण 98/72) (हरिवंश पुराण 4/41 ब्रह्मांड महापुराण 104/11) में भी दिखाई देता है।

चतुर्विशयुगं चापि विश्वामित्रपुरः सरः। 

रामो दशरथस्याथ पुत्रःपदमायतेक्षणः।।

क्योंकि यहाँ 24वि चतुर्युगी की बात हो रही है जो इस वैवस्वत मनु के काल में आती है – वो मुझे युक्तियुक्त नहीं लगता अतः हम इसी 28वि चतुर्युगी के आधार पर काल गणना करते हैं –

देखिये इस समय वैवस्वत मनु की 28वि चतुर्युगी का कलयुग 5116वा साल यानी विक्रम का 2072 संवत है – यदि यहाँ से गणना की जाए तो –

इस कलयुग के – 5116 वर्ष 

बीत चुके द्वापर के – 8,64,000 वर्ष 

बीत चुके त्रेता के – 12,96,000

श्री राम त्रेता और द्वापर के संधि काल में हुए – तो

8,64,000 + 12,96,000 = 21,60,000 वर्ष

इनका संधि काल = 

21,60,000 / 2 = 10,80,000 वर्ष

अब इसमें संध्याओं का योग करते हैं –

86,400 + 1,29,600 = 2,16,000 / 2 = 1,08,000

(ये युग का दश्वा हिसा है जो एक युग से दूसरे युग का संधि काल होता है अतः इसका आधा पूर्व और आधा पश्चात का लेना होगा )

संधि काल + संध्याओ का योग

10,80,000 + 1,08,000 = 11,88,000 वर्ष

अब इसमें कलयुग के 5116 वर्ष और जोड़ते हैं

11,88,000 + 5116 = 11,96,116 (11 लाख, 96 हजार, 116 वर्ष) श्री राम 

को उत्पन्न हुए हो गए हैं।

ये काल गणना वैवस्वत मनु की 28वि चतुर्युगी के आधार पर है। अतः इतना तो सिद्ध है, ग्यारह लाख, छियानवे हजार एक सौ सौलह वर्ष तो श्री राम के जन्म हुए कम से कम हो ही चुके हैं।

यदि 24वि चतुर्युगी के आधार पर करे तो – ये गणना करोडो वर्ष पूर्व बैठेगी जो तर्कसंगत नहीं होगा क्योंकि अभी हाल में ही अमेरिका के एक खोजी उपग्रह ने श्री रामेश्वरम से श्री लंका तक श्रीराम द्वारा बनाए गए त्रेतायुग के पुल को 17.5 लाख वर्ष पुराना माना है। जो इस 28वि चतुर्युगी के आधार पर निकाले गए श्री राम की जन्म काल गणना से मेल खाता है।

अतः हमें जानना चाहिए की हमारा इतिहास कोई काल्पनिक नहीं – युगो की गणना यदि और सटीक तरीके तथा अनेक ऐतिहासिक ग्रंथो का यदि और अधिक अनुसन्धान और विश्लेषण किया जाए तो हम प्रभु श्री राम के जन्म गणना का और अधिक विश्लेषण करके – मॉडर्न विज्ञानं के आधार पर मेल करवा सकते हैं।

धन्यवाद

आओ लौट चले वेदो की और